Huzursuz bacak sendromu nasıl önlenir?

Willis-Ekbom hastalığı olarak da adlandırılan huzursuz bacak sendromu, bacakları hareket ettirme dürtüsü ile ortaya çıkan kronik bir hastalıktır. Özellikle alt ekstremitelerde karıncalanma, yanma hissi, hatta kas kasılmaları veya küçük elektrik çarpmaları ile kendini gösterir. Pek çok hoş olmayan duyuma yol açar.

Huzursuz bacak sendromu genellikle dinlenme veya hareketsizlik anlarında ortaya çıkar. Örneğin, uzun yolda seyahat etmek imkansız hale gelebilir ve hatta sadece oturmak veya dinlenmek bile zorlaşabilir. Ayrıca hastaların uyku kalitesi etkilenir.

Huzursuz bacak sendromu hastalarının yüzde 80’ine yakınında uykusuzluk ve yüzde 30’una yakınının depresif belirtiler gösterdiği bilinmektedir.

Huzursuz bacak sendromu kadınları daha sık etkiler, genellikle yetişkinlikte ortaya çıkar, ancak nadir durumlarda çocuklarda veya ergenlerde ortaya çıkabilir. Vakaların çoğunda ayakları ve bacakları etkiler. Çok daha nadiren vücudun diğer bölgelerine yayılabilirler.

Huzursuz bacak sendromunun nedenleri

Huzursuz bacak sendromunun nedenleri henüz kesin olarak bilinmiyor, ancak bu hastalığın gelişiminde iki unsurun rol oynadığı görülüyor. Birincisi, hastalarda anemi olsun veya olmasın vücutta demir eksikliği görülmesi, ikincisi ise beynin ve omuriliğin belirli bölgelerinde dopamin eksikliğidir.

Genetik de bir etkendir. Huzursuz bacak sendromu genetik nedenlerle ortaya çıkabilir.

Huzursuz bacak sendromu belirtilerini tetikleyen veya şiddetlendiren farklı hastalıklar, davranışlar veya durumlar da vardır. Bunlar arasında kronik böbrek  yetmezliği, demir eksikliği anemisi, diyabet, hipotiroidizm, fibromiyalji, multipl skleroz, Parkinson hastalığı, gebelik, belirli ilaçları almak (örneğin nöroleptikler, antidepresanlar, antihistaminikler, lityum), obezite, alkol, sigara, kahve, çay ve çikolata tüketimi, stres ve yorgunluk yer alır.

Huzursuz bacak sendromu nasıl teşhis edilir?

Tanı koymak için belirtlere, hastalık geçmişine ve aile geçmişine bakılır. Bazı kas veya kan testleri (ferritin, hemoglobin, folik asit, B12 vitamini, glukoz ve kreatinin, tiroid seviyeleri) de yapılabilir.

Gerekirse, bir gece boyunca bir uyku testi de yapılabilir.

Huzursuz bacak sendromu belirtileri

Huzursuz bacak sendromu başlangıcında genellikle bacaklarda hoş olmayan karıncalanma, kaşıntı ve ağrı gibi hislerin eşlik ettiği bacakları hareket ettirme ihtiyacı duyulur.

Bu hareket etme ihtiyacı, genellikle otururken veya uzanırken, dinlenme veya hareketsiz haldeyken ortaya çıkar. Durum akşamları ve geceleri daha da şiddetlenir. Bacakları hareket ettirmek veya masaj yapmak rahatlama sağlar.

Belirtiler birkaç dakikadan birkaç saate kadar süren dönemler halinde ortaya çıkar. Huzursuz bacak sendromuna genellikle kronik uykusuzluk ve gün boyunca büyük yorgunluk eşlik eder.

Hastaların çoğu gece boyunca her 10 ila 60 saniyede bir bacakların istemsiz hareket ettirir. Bunlar uyku kalitesini bozar. Bu bacak hareketleri genellikle kişinin yatağı paylaştığı kişiler tarafından fark edilir, ancak uyku sırasında periyodik bacak hareketleri olan çoğu insanda huzursuz bacak sendromu yoktur. Bu periyodik hareketler farklı durumlardan dolayı da meydana gelebilir.

Durum genellikle her iki bacağı da etkiler, ancak bazen sadece biri etkilenir. Bazen kollar da etkilenebilir.

Huzursuz bacak sendromunu önlemenin yolları

Huzursuz bacak sendromunun nedenleri tam olarak bilinmediği için önlemenin tam olarak bilinen bir yolu yoktur. Ancak, demir, folik asit ve B12 vitamini gibi temel besin eksiklikleri bu sendroma neden olabileceği için beslenme ihtiyaçlarını tam olarak karşılayan sağlıklı bir diyet uygulanması şarttır.

Ayrıca diyabet veya romatoid artrit gibi rahatsızlıkları olan kişiler tedavilerine aksatmadan devam ederek huzursuz bacak sendromu risklerini azaltabilirler.

Bazı yaşam tarzı alışkanlıkları, hastaların çoğunda huzursuz bacak sendromunu tetikler. Kötü yaşam tarzı alışkanlıklarını değiştirerek durumu hafifletebilirsiniz.

Sağlıklı bir diyete öncelik verin

Sağlıklı ve dengeli bir diyet izlemek vücudun besin ihtiyaçlarını karşılamaya yardımcı olarak besin eksikliklerini önler. Kahve, çay, kola ve çikolata gibi kafein tüketimini mümkün olduğunca azaltın. Bazı insanlar huzursuz bacak sendromunu bu şekilde önlemişlerdir. Birkaç hafta bunları diyetinizden çıkararak farkı görebilirsiniz. Ayrıca belirtileri şiddetlendiriyor gibi görünen alkol ve sigara tüketiminden kaçınmalısınız.

Egzersiz yapın

Düzenli egzersiz yapmak, uyku kalitesini artırır ve huzursuz bacak sendromu belirtilerini hafifletebilir. Araştırmalar, düzenli tempolu yürüyüş gibi sürekli yapılan egzersizlerin 6 hafta içinde huzursuz bacak sendromu belirtilerini hafiflettiğini gösteriyor.

Stres yönetimini öğrenin

Yorgunluk ve stres bazen huzursuz bacak sendromunu tetikleyebilir. Aşırı stresli ortamlardan kaçının. Uyumak için uygun bir ortam oluşturun.

İlaç tedavisi

Bazı ilaçlar huzursuz bacaks endromu belirtilerini daha da kötüleştirebilir. Örneğin antidepresanlar ve bronkodilatörler durumu şiddetlendirebilir. Bu tür bir ilaç kullanıyorsanız doktorunuza sorunuz.

Bir önceki yazımız olan Depresyon yaşlılıkta yaşam süresini etkiliyor başlıklı makalemizde Belirtileri, Depresyon ve Yaşlı hakkında bilgiler verilmektedir.