Bir kabustan uyanmak mümkündür. Uyku felci, dünya nüfusunun yüzde 40’ından fazlasını etkileyen, felç ve boğulma hissine neden olan bir durumdur.
Bir daha asla yaşamak istemeyeceğiniz korkutucu bir deneyimdir, ancak belirli bir dönemden geçiyorsanız veya kötü alışkanlıklarınız varsa bu durum sık tekrarlayabilir.
Bilimsel araştırmalar sayesinde uyku felcinin nedenleri ve daha iyi yönetmenin bazı yolları tespit edilmiştir.
Uyku felci nedir?
Hipnogojik felç olarak da bilinen uyku felci, gerçek bir uyanık kabus gibi yaşanır. Gecenin bir yarısı aniden uyanırsınız ve kaslarınızı hareket ettiremezsiniz. Çoğu zaman nefes alamazsınız ve hatta halüsinasyonlar görebilirsiniz.
Bu tuhaf rüya ve gerçek kombinasyonu, korkunç halüsinasyonlara neden olabilir. Uyku felcinin neden olduğu halüsinasyonlar üç türdedir. Birincisi bir davetsiz misafirin varlığı, ikincisi bazen saldırganlık deneyimlerinin eşlik ettiği göğüste baskı ve üçüncüsü kişinin vücudundan havaya yükselme veya vücuttan çıkma hisleridir.
Uyku felci ile ilişkili bozukluklar
Fizyolojik olarak derin uyku (REM) sırasında beynin bazı kısımları iskelet kaslarının tonunu azaltarak omurganın motor nöronlarının etkisini yok eder. Bu, uyurken kişiyi yaralayabilecek hareketleri önlemek içindir.
Bununla birlikte, bir yandan kasların etkisinin kaybı ve diğer yandan algı sistemi, göz ve solunum hareketlerinin senkronize olmaması, kişinin uyanıkken hareket edememesine neden olur. Durum, birkaç dakika bekledikten sonra her zaman kendiliğinden çözülür.
Narkolepsi gibi bazı rahatsızlıklarda uyku felci daha sık görülebilir. Halüsinasyonlar mevcut olduğunda genel olarak uyku felcinin yoğun korku duygularıyla ilişkili olduğu bilinmektedir.
Ayrıca panik ataklar da uyku felcini tetikleyebilir.
Uyku felci neden oluşur?
Uyku felcinin ana nedenleri duygularla ilgilidir. Kaygı ve stres önemli bir rol oynar. Dinlenme eksikliği, yaşam ritimlerinin düzensizliği ve genetik yatkınlık da önemli risk faktörleridir.
Araştırmalara göre, bu durumun zihinsel sorun yaşayan öğrencilerde ve yaşlılarda yaygın olduğunu gösteriyor. Öğrenciler, sınavlar nedeniyle sıklıkla stres altındadır ve çok sık kaygı yaşarlar. Bu durumun yoğun bir üniversiteye hazırlık süreci sırasında ortaya çıkması oldukça yaygındır.
Uyku felci durumunda ne yapılmalı?
Uyku felci ile başa çıkmanın ana anahtarı farkındalıktır. Durumun farkında olmak, kontrolü ele alabilmek için yapabileceğiniz en iyi şeydir.
Bunun daha önce yaşanmış bir durum olduğunu akılda tutarak, sadece geçmesini bekleyebilirsiniz. Ayak başparmağınız veya gözleriniz gibi vücudunuzun belirli kısımlarını hareket ettirmek odaklanmanıza yardımcı olur ve vücudunuzun kontrolünün sizde olduğunu bilmenizi sağlar.
En önemli şey bir rüya yaşadığınızı anlamak ve sakinleşmeye çalışmaktır. Öfkelenmekten ve korkmaktan kaçının çünkü bunlar sadece durumu daha da kötüleştirir ve böylece daha da korkunç ve travmatik bir deneyim yaşayabilirsiniz.
Uyku felcini önlemek için öncelikle kahve ve diğer uyarıcı maddelerin alımını azaltmak gerekir. Ayrıca rahat bir uyku ortamı oluşturmak, yatağı özenle seçmek ve oda sıcaklığını 18 ila 20 dereceye ayarlamak gerekir.
Anksiyete ve depresyon bu bozukluğun ana nedenleridir ve ancak bir uzman yardımı ile kontrol altında tutulabilirler. Gün içinde oluşan kas gerginliği de uyku felcini tetikleyebilir ve bu gerginliği azaltmanın en iyi yollarından biri güzel bir ılık banyo yapmaktır.
Düzenli fiziksel aktivite de başvurabileceğiniz başka bir çaredir, ancak uyumaya yardımcı olmak ve uykuyu daha iyi hale getirmek için geceleri yapmaktan kaçınmak gerekir.
Sırt üstü uyumak, boğulma hissini arttırdığı için uyku felcini tetikleyebilir.
Bir önceki yazımız olan İzmir’de solunum borusu daralan hasta, Trabzon’da nefes aldı başlıklı makalemizde Cerrahi, Gün ve Hasta hakkında bilgiler verilmektedir.
Discussion about this post